Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 23 του Καταστατικού της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας, στο πλαίσιό της έχουν συσταθεί και λειτουργούν οι ακόλουθες ερευνητικές ομάδες (όσοι ενδιαφέρονται να συμμετέχουν ως μέλη ή ως εξωτερικοί συνεργάτες σε κάποια από αυτές μπορούν να επικοινωνούν με τους αρμόδιους συντονιστές):
1. Βυζαντινές Μουσικές Σπουδές (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 24 Απριλίου 2015). Συντονιστές: Αχιλλέας Χαλδαιάκης (axaldaiak@music.uoa.gr), Μαρία Αλεξάνδρου (malexand@mus.auth.gr). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2017, 2018, 2020.
Αντικείμενο ερευνών της Ερευνητικής Ομάδας είναι όλες οι εκφάνσεις της μουσικής του Βυζαντίου, η Ψαλτική Τέχνη των μεταβυζαντινών και νεώτερων χρόνων μέχρι σήμερα, καθώς και η κοσμική μουσική της μεταβυζαντινής μουσικής. Παράλληλα, η Ερευνητική Ομάδα ασχολείται με ζητήματα που αφορούν την επιστημολογία του κλάδου: ιστορία, παρόν και μέλλον της βυζαντινής μουσικολογίας, επιμέρους γνωστικά αντικείμενα, ορολογίες, μεθοδολογίες και η διεύρυνσή τους.
Στόχος είναι η προώθηση της Βυζαντινής Μουσικολογίας και της Ψαλτικής Τέχνης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επίσης, η Ομάδα θέλει να δώσει ένα φόρουμ στους νέους ερευνητές και να καλλιεργήσει τον διάλογο ανάμεσα σε βυζαντινομουσικολόγους και εκπροσώπους άλλων κλάδων της μουσικολογίας, αλλά και ανάμεσα στις Βυζαντινές Μουσικές Σπουδές και άλλες επιστήμες και τέχνες γενικότερα. Σημαντικό ρόλο για την πραγματοποίηση των στόχων της Ερευνητικής Ομάδας παίζει το Ακαδημαϊκό Βυζαντινομουσικολογικό Δίκτυο, το οποίο ιδρύθηκε στο πλαίσιο του Διατμηματικού Συνεδρίου της Κέρκυρας (2015), ως δίαυλος επιστημονικής επικοινωνίας.
Στις δραστηριότητες της Ερευνητικής Ομάδας προβλέπονται να ενταχτούν εκδόσεις, συνεδρίες και στρογγυλές τράπεζες σε συνέδρια, ημερίδες, συμπόσια και συνέδρια, εργαστήρια, εκδηλώσεις για το ευρύτερο κοινό κ.ά.
2. Ερευνητική προσέγγιση της μουσικής εκτέλεσης (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 24 Απριλίου 2015). Συντονιστής: Κώστας Χάρδας (kchardas@mus.auth.gr). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2018, 2020.
Σκεπτικό: Ανάμεσα στις εξελίξεις της επιστήμης της μουσικολογίας που έλαβαν χώρα τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια, η έρευνα της μουσικής εκτέλεσης αποτελεί έναν διαρκώς αναπτυσσόμενο τομέα, ο οποίος ρίχνει συνεχώς νέο φως στην κατανόηση της μουσικής μέσω της μουσικής πράξης. Η παρούσα ομάδα στοχεύει να συνεισφέρει σε αυτή τη διεθνή τάση της μουσικολογικής έρευνας, μέσω της ποικίλης μεθοδολογικής διερεύνησης της μουσικής εκτέλεσης ως δημιουργικής πράξης, η οποία κατέχει σημαντική θέση στην τελική αποτίμηση της έννοιας του μουσικού έργου. Το ρεπερτόριο που θα μελετηθεί στο πλαίσιο της ομάδας περιλαμβάνει την έντεχνη μουσική, αλλά και άλλα ιδιώματα. Επίσης, ενώ στο επίκεντρο βρίσκονται οι διανοητικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί μηχανισμοί που διαμορφώνουν τον τελικό, κάθε φορά, προσλαμβανόμενο ήχο από τον ακροατή, προτεραιότητα θα δοθεί στη μελέτη διαφορετικών ιδιωμάτων της ελληνικής μουσικής. Με τον τρόπο αυτό πιστεύουμε ότι θα γίνει πιο απτή η πολιτισμική θέση των συγκεκριμένων ιδιωμάτων στην Ελλάδα και η σχέση τους με την έκφρασή τους σε παγκόσμιο επίπεδο, αναδεικνύοντας ενδιαφέρουσες πολιτισμικές όψεις της μουσικής εκτέλεσης στο ελληνικό ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο.
Στόχοι / Αντικείμενα: Ιστορία της μουσικής εκτέλεσης και μελέτη των στυλ ερμηνείας σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια· μουσική ανάλυση / μουσική θεωρία και μουσική εκτέλεση· κριτική προσέγγιση της ηχητικής και σωματικής διάστασης της μουσικής εκτέλεσης· ανάπτυξη ποικίλων τρόπων κατανόησης της έννοιας της δημιουργικότητας στην εκτέλεση μέσα σε διαφορετικά πολιτισμικά και πρακτικά πλαίσια (ηχογράφηση, συναυλία, πρόβα, σόλο, με οργανικό σύνολο, αυτοσχεδιαστικές / προφορικές παραδόσεις)· διερεύνηση της έκφρασης πλατύτερων πολιτισμικών ιδεών στην μουσική εκτέλεση.
Μεθοδολογία: Η έρευνα στοχεύει να αναπτύξει ένα μεγάλο εύρος σύγχρονων μουσικολογικών μεθοδολογιών καλλιεργώντας την διεπιστημονική αποτίμηση της διαδικασίας της εκτέλεσης και της προετοιμασίας της. Αναπτύσσονται ιστορικές, αναλυτικές / θεωρητικές, υπολογιστικές, αισθητικές, ανθρωπολογικές, φιλοσοφικές, κοινωνιολογικές και ψυχολογικές / γνωστικές προσεγγίσεις.
Δραστηριότητες: Ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων· διοργάνωση ελληνικών και διεθνών συμποσίων, ημερίδων και συνεδρίων· ανάπτυξη συνεργασιών με διεθνείς ερευνητικές ομάδες με παρόμοια στόχευση στη μελέτη της μουσικής εκτέλεσης· δημιουργία βάσεων συλλογής δεδομένων σχετικών με την εκτέλεση (π.χ. δημιουργία ψηφιακής βάσης εμπορικών και ιδιωτικών ηχογραφήσεων και μαγνητοσκοπήσεων σε διαφορετικά ιδιώματα)· ανάπτυξη εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με επίκεντρο τη σχέση θεωρίας και πράξης στη μουσική εκτέλεση.
3. Μουσικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδος και Γαλλίας στον 20ό και 21ο αιώνα (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 24 Απριλίου 2015). Συντονίστρια: Ανδριάνα Σουλελέ (andriana.soulele@gmail.com). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023.
Απώτερος στόχος της εν λόγω επιστημονικής ομάδος είναι η ανάδειξη της πολυσχιδούς πολιτισμικής και ειδικότερα μουσικής σχέσης μεταξύ των δύο ευρωπαϊκών χωρών, Ελλάδας και Γαλλίας, κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα και τις αρχές του 21ου (2000-2010). Με γνώμονα μια σύνθετη προβληματική, η οποία προϋποθέτει ένα διαχωρισμό ερευνητικών πεδίων, η παρούσα έρευνα επιδιώκει να μελετήσει διεξοδικά τα παρακάτω θέματα:
- τα έργα ελλήνων και γάλλων συνθετών τα οποία εμπνέονται ή επηρεάζονται από τον γαλλικό και ελληνικό πολιτισμό αντίστοιχα.
- τη δράση και τον ρόλο μουσικών, εκπαιδευτικών, διευθυντών ορχήστρας και εκδοτών διαφόρων μουσικών οίκων στην διάδοση του έργου ελλήνων και γάλλων συνθετών.
- τη δράση και τον ρόλο διαφόρων ερευνητών, μουσικολόγων και μουσικών κριτικών στη διάδοση του έργου ελλήνων και γάλλων συνθετών.
Τα πορίσματα της έρευνας σε αυτούς τους τομείς θα χρησιμοποιηθούν για να δημιουργήσουν προοδευτικά καταλόγους και βάσεις δεδομένων. Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής:
- Σύσταση ενός ελληνικού και γαλλικού καταλόγου έργων ανά είδος (συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, όπερα, φωνητική μουσική, σκηνική μουσική, κ.λπ.) με επισήμανση των αντίστοιχων επιρροών.
- Μια βάση δεδομένων ανά συνθέτη με λεπτομερή παρουσίαση του κάθε έργου και σύντομη μουσική ανάλυσή του (αναφορά σε πηγές, σε αρχειακό και οπτικοακουστικό υλικό, κ.λπ.).
- Μια ξεχωριστή ηλεκτρονική πλατφόρμα για την λεπτομερή δράση διαφόρων προσώπων ή φορέων στη διάδοση του έργου ελλήνων και γάλλων συνθετών.
Μέλη της ερευνητικής ομάδος είναι οι: Ανδριάνα Σουλελέ, Ξένια Θεοδωρίδου, Λορέντα Ράμου, Χριστίνα Γιαννέλου, Δανάη Μαρίνου, Χρήστος Λιάπης, Sabine Koch και Anne-Sylvie Barthel.
4. Μουσικές της Μεσογείου (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 24 Απριλίου 2015). Συντονίστρια: Γεωργία Πετρούδη (G.Petroudi@euc.ac.cy). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2017.
Η ερευνητική ομάδα Μουσικές της Μεσογείου αποσκοπεί στη μελέτη της μουσικής των μεσογειακών χωρών μέσα από διερευνητικές και διαθεματικές προσεγγίσεις. Οι ποικιλόμορφες ιδιομορφίες των μεσογειακών μουσικών, με το ξεχωριστό ιδίωμα και την τεχνοτροπία που χαρακτηρίζουν το καλλιτεχνικό «είναι» κάθε χώρας ξεχωριστά, προσδίδουν στοιχεία εθνικής ταυτότητας, αυτονομίας και πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ευρεία γεωγραφική διάσταση του χώρου συγκεράζει, ως μωσαϊκό, μουσικές επιρροές, χρώματα και ταμπεραμέντα ως προσοδοφόρα πεδία εξερεύνησης και μελέτης. Παράλληλα, τα φαινομενικά συγκρουσιακά περιβάλλοντα που ανακύπτουν, προβάλλουν ζητήματα που πρέπει να υπερπηδηθούν. Οι συνιστώσες αυτής της πολιτιστικής συνύπαρξης είναι ρευστές και τα όρια των αλληλεπιδράσεων είναι δύσκολο να καθοριστούν. Αφορούν τόσο τοπικές και γειτονικές σχέσεις, όσο και τις σχέσεις του πολιτισμού της εν γένει περιοχής με τον δυτικό πολιτισμό στην διάρκεια της κοινής τους ιστορίας. Αναμένεται να αναδειχθεί η αλληλεπίδραση αμφότερων των πολιτισμών – η επίδραση του μεσογειακού πολιτισμού στην ανάπτυξη του δυτικού πολιτισμού (ως τα τέλη του Μεσαίωνα), καθώς και η επίδραση της νεότερης δυτικής τεχνοτροπίας και η αφομοίωσή της από το ντόπιο στοιχείο, σε όρια υπερκάλυψης.
Καίριος στόχος είναι η καθιέρωση και η ανάπτυξη «μουσικού» διαλόγου σε πολιτιστικό επίπεδο μεταξύ χωρών οι οποίες ανήκουν σε μια γεωγραφική ζώνη που χαρακτηρίζεται από συγκρουσιακά περιβάλλοντα. Αυτό θα γίνει εφικτό μέσα από την ανάδειξη, την αποτύπωση και την αποσαφήνιση των συνεχώς μεταβαλλόμενων και διαμορφούμενων μουσικών σε διεθνές πλαίσιο συνεργασίας. Περαιτέρω, η διοργάνωση συμποσίων και εργαστηρίων, καθώς και η έκδοση επιστημονικών άρθρων και μελετών, θα συνεισφέρουν στην καλλιέργεια κλίματος συνεργασίας και συνέργειας μεταξύ ερευνητών και εκτελεστών προερχόμενων από διαφορετικές χώρες.
5. Μουσική Θεωρία και Ανάλυση (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 24 Απριλίου 2015). Συντονιστής: Κώστας Τσούγκρας (tsougras@mus.auth.gr). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023, 2024.
Το αντικείμενο μελέτης της ερευνητικής ομάδας είναι η Μουσική Θεωρία και Ανάλυση στην ευρύτερή της έννοια, η οποία περιλαμβάνει: τη θεωρητική μελέτη της δομής της μουσικής μέσα από τη συστηματική έρευνα των παραμέτρων της (μελωδία, ρυθμός, αρμονία, μορφή, μουσική υφή, συστήματα οργάνωσης φθογγικού και ρυθμικού υλικού, συστήματα σύνθεσης κ.ά.), την συστηματική έρευνα των μουσικοθεωρητικών πηγών από τον Μεσαίωνα μέχρι τον 20ό αιώνα, την ανάπτυξη μεθοδολογιών μουσικής ανάλυσης, καθώς και την εφαρμογή τους σε όλο το εύρος των μουσικών ιδιωμάτων, την αλληλεπίδραση με κριτικές και ερμηνευτικές θεωρίες, την αλληλεπίδραση με άλλους κλάδους της Συστηματικής Μουσικολογίας (μουσική αισθητική, μουσική ψυχολογία / γνωσιακές επιστήμες, υπολογιστική μουσικολογία) και την παιδαγωγική της μουσικής θεωρίας, ανάλυσης και σύνθεσης.
Η ερευνητική ομάδα έχει επιστημονικούς και παιδαγωγικούς στόχους και δραστηριότητες, όπως: την ενίσχυση και ανάπτυξη όλων των πλευρών της μουσικής θεωρίας / ανάλυσης, καθώς και την σύνδεσή τους με σχετιζόμενα επιστημονικά πεδία, την προώθηση του επιστημονικού διαλόγου μέσα από fora, mailing lists και newsletters, την οργάνωση ειδικών επιστημονικών συνεδρίων, συμποσίων και ημερίδων, την οργάνωση ειδικών εργαστηρίων / σεμιναρίων με ερευνητικό ή παιδαγωγικό προσανατολισμό, την επιμέλεια και έκδοση συλλογικών ή ατομικών θεωρητικών / αναλυτικών μελετών, την επιμέλεια και έκδοση ειδικών τευχών του επιστημονικού περιοδικού της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας, την εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς ή άλλους φορείς και τη συνεργασία με αντίστοιχους διεθνείς φορείς και επιστημονικές εταιρείες για διεξαγωγή συνεδρίων και επιμέλεια εκδόσεων.
6. Μουσική και ρητορική στη νεότερη ευρωπαϊκή περίοδο (16ος-18ος αιώνας) (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 24 Απριλίου 2015). Συντονίστρια: Βασιλική Κουτσομπίνα (vassokou@yahoo.com). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2017.
Η ερευνητική ομάδα έχει ως αντικείμενο τη μελέτη της σχέσης μεταξύ μουσικής και ρητορικής από τον 16ο αιώνα, περίοδο κατά την οποία εμφανίζονται σαφείς αναφορές στη σχέση των δύο τεχνών στις μουσικό-θεωρητικές πραγματείες, και μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν σηματοδοτείται και η αποδυνάμωση της μουσικό-ρητορικής παράδοσης σε σχέση με την αποδυνάμωση της ίδιας της ρητορικής από τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα. Σκοπός της ομάδας είναι η μελέτη και η ενίσχυση της έρευνας στην Ελλάδα πάνω στις αλληλεπιδράσεις μουσικής, ρητορικής και ποιητικής – μια αλληλουχία που διέπει όλη την ιστορία της Αναγέννησης και του Μπαρόκ – τόσο σε επίπεδο μουσικής ιστορίας και θεωρίας όσο και σε επίπεδο μουσικής ανάλυσης και εκτελεστικής πρακτικής. Εξ αιτίας της διαθεματικής του φύσης το αντικείμενο απευθύνεται σε ιστορικούς της μουσικής, λογοτεχνίας και άλλων τεχνών, σε ερευνητές μουσικής θεωρίας και ανάλυσης, καθώς και σε ερμηνευτές που επιζητούν ιστορικά τεκμηριωμένες εκτελέσεις.
Στόχοι της ομάδας είναι:
- Να προσελκύσει και να ενισχύσει το ενδιαφέρον της ελληνικής μουσικολογικής κοινότητας στο αντικείμενο των μουσικό-ρητορικών σχέσεων και να προωθήσει την μελέτη και έρευνα σχετικά με τις αρχές της ρητορικής, τα πεδία εφαρμογής της στον μουσικό τομέα, καθώς και τις διάφορες μεθοδολογικές προσεγγίσεις που υφίστανται.
- Να ενισχύσει τον διάλογο ανάμεσα στα μέλη της ευρύτερης ακαδημαϊκής κοινότητας που διερευνούν θέματα ρητορικής και των αλληλεπιδράσεών της με άλλες τέχνες.
- Να ενημερώνει τα μέλη της ομάδας και της Ε.Μ.Ε. για διεθνείς δράσεις και δημοσιεύσεις σχετικές με το αντικείμενο και να διευκολύνει την δικτύωση ερευνητών, σπουδαστών και κάθε ενδιαφερομένου μεταξύ της Ελλάδας και του εξωτερικού.
- Να διοργανώνει συνεδρίες στα πλαίσια των συνεδρίων της Ε.Μ.Ε. και, συν τω χρόνω, ανεξάρτητες ημερίδες στον ελλαδικό και τον κυπριακό χώρο.
7. Νεοελληνική Μουσική (19ος-21ος αιώνας) (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 24 Απριλίου 2015). Συντονιστές: Νίκος Μαλιάρας (maliaras.nikos@maliaras.gr), Γιώργος Σακαλλιέρος (gsak@mus.auth.gr), Κώστας Καρδάμης (kardamis@ionio.gr). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2023.
Η ερευνητική ομάδα «Νεοελληνική Μουσική” [Ν.Μ.] (19ος-21ος αιώνας)» έχει ως στόχο να καλύψει ειδικές ερευνητικές και εκπαιδευτικές ανάγκες, σύμφωνα με το πλαίσιο λειτουργίας και στόχων της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας. Δίδεται έμφαση στη νεοελληνική μουσική δημιουργία και τα έντεχνα (κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά) είδη της, τη μουσική ζωή, την εκπαίδευση, αλλά και την εν γένει καλλιτεχνική δραστηριότητα στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο από τον 19ο αιώνα έως και τις μέρες μας. Στα αντικείμενα της ομάδας εντάσσονται η ιστορία και η σύνθεση Ν.Μ., πεδία θεωρίας και ανάλυσης, εκτέλεσης και ερμηνείας, κριτικής και αισθητικής, καθώς και εκπαιδευτικές / ερευνητικές κατευθύνσεις αρχειονόμησης, καταλογογράφησης και βιβλιογράφησης Ν.Μ.
Η προβολή του έργου της ομάδας και οι δραστηριότητές της προσβλέπουν σε ερευνητική παραγωγή που να περιλαμβάνει οργάνωση συνεδρίων, συμποσίων και σεμιναρίων σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς, καλλιτεχνικούς και εκπαιδευτικούς οργανισμούς διακίνησης και διάδοσης της μουσικής στον ελληνικό χώρο, οργάνωση και εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων για εντοπισμό, διάσωση και μελέτη αρχειακού υλικού Ν.Μ. σε δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, εκδόσεις μουσικολογικών μελετών και κριτικές εκδόσεις μουσικών έργων, καθώς και οργάνωση συναυλιών, ηχογραφήσεις-μαγνητοσκοπήσεις και δισκογραφήσεις έργων ελλήνων συνθετών. Η διάχυση του έργου αυτού ευρύτερα στην κοινωνία, μέσω συμμετοχής σε δημόσιες εκδηλώσεις και συνεργασιών της με κοινωνικούς, πολιτιστικούς και παραγωγικούς φορείς του τόπου, αλλά και πιθανές συνεργασίες με πρόσωπα, φορείς και ιδρύματα του εξωτερικού, αποτελούν επίσης στόχους και προοπτικές της ερευνητικής ομάδας Ν.Μ.
8. Εθνομουσικολογία (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 30 Οκτωβρίου 2015). Συντονιστής: Γιώργος Κίτσιος (gkitsio@music.uoa.gr). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2018.
Τα ενδιαφέροντα της ερευνητικής ομάδας για την Εθνομουσικολογία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών, πολιτισμικών και άλλων μουσικών φαινομενολογικών και επιτελεστικών εκφάνσεων, τόσο σε ιστορικό, όσο και σε διαχρονικό ή συγχρονικό επίπεδο. Υπό το πρίσμα αυτό, το εκάστοτε ειδικό αντικείμενο έρευνας δεν οριοθετείται θεματολογικά, αλλά θεωρητικά και μεθοδολογικά, υπό το πρίσμα των σύγχρονων τάσεων της Εθνομουσικολογίας και της Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας.
Ενδεικτικά, πέραν των λαϊκών μουσικών παραδόσεων, πεδίο έρευνας αποτελούν επίσης ζητήματα σύγχρονων αλλά και ιστορικών αστικών δημοφιλών ιδιωμάτων, σχετικοί θεωρητικοί επιστημολογικοί προβληματισμοί, επιτελεστικές-βιωματικές προσεγγίσεις παραδοσιακών ή μη μουσικών μορφών, ζητήματα φύλου, πολιτισμικών δικτύων, κοινωνικού μετασχηματισμού, μορφών διασκέδασης, καθώς και του ρόλου και της επιρροής των εκπαιδευτικών πρακτικών.
Στο πλαίσιο αυτό, οι ανάλογες δραστηριότητες μπορούν να συνίστανται στη διοργάνωση αντίστοιχων ημερίδων ή/και συνεδρίων, συναυλιών και δρώμενων· επίσης, στη σύνταξη και έκδοση εθνομουσικολογικών άρθρων ή/και βιβλίων, καθώς και ευρύτερα στην ταξινόμηση και επεξεργασία κάθε είδους πρωτογενούς υλικού εθνομουσικολογικού ενδιαφέροντος που έχει, ή πρόκειται να συλλεχθεί, ώστε να αποτελεί αξιοποιήσιμο τεκμήριο περαιτέρω έρευνας και μελέτης.
9. Μουσική Εικονογραφία (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 30 Οκτωβρίου 2015). Συντονίστρια: Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά (voutyra@mus.auth.gr). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2017, 2019.
Η Μουσική Εικονογραφία, ως κλάδος της ιστορικής μουσικολογίας, επικεντρώνεται στην ανάλυση και την ερμηνεία του μουσικού περιεχομένου των έργων τέχνης αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αυτά περιέχουν για τη διερεύνηση διαφόρων παραμέτρων της μουσικής. Κύρια αντικείμενα των δραστηριοτήτων της Ερευνητικής Ομάδας Μουσικής Εικονογραφίας είναι:
- Η διερεύνηση της ελληνικής μουσικής και των παραστατικών τεχνών σε διαφορετικές χρονολογικές περιόδους, γεωγραφικές περιοχές, πολιτιστικά και κοινωνικά περιβάλλοντα με βάση εικονογραφικά τεκμήρια. Διερευνούνται η ιστορική εξέλιξη, η οργανολογία και η ιστορία της εκτέλεσης και οι τυχόν αλληλεπιδράσεις με εξωελλαδικές καλλιτεχνικές παραδόσεις. Εξετάζονται επίσης η θέση και η αξιολόγηση της μουσικής σε συγκεκριμένα κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα, το αλληγορικό περιεχόμενο των μουσικών σκηνών και οι τρόποι με τους οποίους χρησιμοποιήθηκαν για να εικονογραφήσουν διαφορετικά φιλοσοφικά, θεολογικά, πολιτικά και εκπαιδευτικά δόγματα.
- Η ανάπτυξη μεθοδολογίας και διεπιστημονικών μεθόδων καταλογογράφησης και ψηφιακών εφαρμογών για την καταλογογράφηση εικονογραφικού υλικού.
- Η προώθηση της διεπιστημονικής έρευνας με σκοπό την ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων στην έρευνα και η συνεργασία με αντίστοιχες ομάδες εργασίας του εξωτερικού για την υλοποίηση κοινών δράσεων.
- Η ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
- Η ανάπτυξη ψηφιακών και πολυμεσικών εφαρμογών για τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης στο ευρύ κοινό και την προώθηση του ελληνικού μουσικού πολιτισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Στις δραστηριότητες της Ερευνητικής Ομάδας Μουσικής Εικονογραφίας περιλαμβάνονται: η υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων· η συγκέντρωση, τεκμηρίωση και καταλογογράφηση εικονογραφικών πηγών για την ελληνική μουσική και τις παραστατικές τέχνες με τη λειτουργία πολύγλωσσης διαδικτυακής ψηφιακής βάσης δεδομένων εικονογραφικών μαρτυριών· η δημιουργία βιβλιογραφικής ψηφιακής βάσης δεδομένων· η ανάπτυξη συνεργασιών με διεθνείς ερευνητικές ομάδες με παρόμοια στόχευση· η διοργάνωση συνεδρίων, συμποσίων, ημερίδων και σεμιναρίων· η οργάνωση εκθέσεων με φυσικά αντικείμενα και στο διαδίκτυο· εκδόσεις επιστημονικών μελετών· και, τέλος, η ανάπτυξη ψηφιακών και πολυμεσικών εφαρμογών για τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης στο ευρύ κοινό.
10. Όπερα (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 30 Οκτωβρίου 2015). Συντονίστρια: Εύη Νίκα-Σαμψών (evinikasampson@gmail.com). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2018, 2019, 2021, 2022, 2023.
H ερευνητική ομάδα «Όπερα» έχει ως στόχο την ανάπτυξη του ερευνητικού πεδίου της Όπερας στην Ελλάδα, την προώθηση και τη διάχυση της γνώσης για την Όπερα. Εκτός από την έρευνα, στόχος της ερευνητικής ομάδας «Όπερα» είναι η ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και εφαρμογών για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη λειτουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων για την Όπερα. Στα αντικείμενα της ερευνητικής ομάδας εντάσσονται, μεταξύ άλλων, η ιστορία, η ανάλυση και η δραματουργία της Όπερας, τα πολιτιστικά και κοινωνικά περιβάλλοντα, η ιστοριογραφία της Όπερας, ζητήματα και μεθοδολογία των εκδόσεων, η ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών για την καταλογογράφηση του υλικού, καθώς και η καταγραφή κάθε υλικού που έχει σχέση με την «Όπερα» στην Ελλάδα, με κύριο στόχο τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων, μιας δικτυακής «Ανοικτής Πύλης για την Όπερα».
Στις δραστηριότητες της Ερευνητικής Ομάδας για την «Όπερα» περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:
- Οργάνωση και υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων για τον εντοπισμό, την τεκμηρίωση, την παραστασιολογία, την καταλογογράφηση και τη μελέτη τεκμηρίων.
- Ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού και ψηφιακών και πολυμεσικών εφαρμογών για τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης στο ευρύ κοινό.
- Δημιουργία βιβλιογραφικής ψηφιακής βάσης δεδομένων για την ελληνική και διεθνή οπερατική δημιουργία με συνεχή ενημέρωση και ανανέωση περιεχομένου για τη βιβλιογραφία της όπερας.
- Παραστασιολογία και καταλογογράφηση τεκμηρίων για την όπερα από δημοσιευμένες πηγές, συλλογές ελληνικών και ξένων βιβλιοθηκών, δημόσια αρχεία και ιδιωτικές συλλογές, φωτογραφικά αρχεία κ.ά.
- Οργάνωση συνεδρίων, συμποσίων, ημερίδων και σεμιναρίων.
- Εκδόσεις μουσικολογικών μελετών για την Όπερα.
11. Φιλοσοφία και αισθητική της μουσικής (ημερομηνία έγκρισης Γ.Σ.: 1 Φεβρουαρίου 2019). Συντονίστρια: Αναστασία Σιώψη (siopsi@ionio.gr). Ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις πεπραγμένων: 2021, 2022, 2024.
Η ερευνητική ομάδα «Φιλοσοφία και αισθητική της μουσικής» έχει ως στόχο τη διεξαγωγή και προβολή / δημοσίευση μελετών από τον ευρύτερο χώρο της φιλοσοφίας και της αισθητικής της μουσικής, όπως αυτός έχει διαμορφωθεί διεθνώς κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Η ερευνητική ομάδα έχει επιστημονικούς και παιδαγωγικούς στόχους και δραστηριότητες, όπως:
- την ενίσχυση και ανάπτυξη όλων των πλευρών της φιλοσοφίας και αισθητικής της μουσικής, καθώς και την σύνδεσή τους με σχετιζόμενα επιστημονικά πεδία.
- την προώθηση του επιστημονικού διαλόγου μέσα από fora, mailing lists και newsletters.
- την οργάνωση ειδικών επιστημονικών συνεδρίων, συμποσίων και ημερίδων.
- την οργάνωση ειδικών εργαστηρίων / σεμιναρίων με ερευνητικό ή παιδαγωγικό προσανατολισμό.
- την επιμέλεια και έκδοση – έντυπη ή ηλεκτρονική – συλλογικών ή ατομικών θεωρητικών / αναλυτικών μελετών.
- την επιμέλεια και έκδοση ειδικών – θεματολογικά εστιασμένων – τευχών του επιστημονικού περιοδικού της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας.
- την εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς ή άλλους φορείς και τη συνεργασία με αντίστοιχους διεθνείς φορείς και επιστημονικές εταιρείες για διεξαγωγή συνεδρίων και επιμέλεια εκδόσεων.